Legenda / Dongeng Sintren | Bahasa Jawa

Legenda / Dongeng Sintren | Bahasa Jawa – Sulasih Sulandono Biyen putih, Rak ngundang dewa, Dewane saking sukma, Widadari temuruna.

Katresnan tembung kang nandhakake rasa senenge marang liyan. Saka katresnan bisa gawe warna-warnane cerita. Saka critane kang nyenegake lan ana ga kang nrenyakake. Katresnan teka tanpa didga, ora ana kang bisa ngilangi rasa iki mau. Amerga kabeh ing dunya dadi saka tresna. Ora ana kang teka tanpa katresnan.

Sultan Agung narendra ing Mataram. Ratu kang tansah adil, mila negarane tansa tentrem,makmur,gema ripah loh jinawi. Kaya mangkana nalika nagari Mataram kang lagi diadegi dene Sultan Agung. Kajaba saka pemimpinane uga saka para senopati kang tansa setya lan mumpuni. Salah sijine Ki Bahurekso.

Ki Bahurekso, senopati kang anthuk lungguhan ana ing sadhawane pantai utara, awit saka kendal dumugi Pemalang. Senopati kang mumpuni, sakti, mandra guna. Saka rasa kasetyane, kabuktekake kanthi ngusir para landha utwa VOC kang njajah ing tanah jawa. Kajaba kuwi uga dheweke wong kang wani mbabad alas. Alas kang amba sakdawane dheweke liwat.

Alas kang amba mau, kajaba ake kewan kang mbebayani uga saka panunggune kang wujud saka makhuk liya. Pramila alas kang arep dibabat kuwi uga wingit kang wis misuwur ana ing kono. Wit-witan kang gede akeh tinemu ana ing alas kono. Nanging saka kasektene Ki Bahureksa bisa kasil mbabat alas amba mau. Kajaba mangkono uga saka para dhemit kang dadi ratune bangsane uga bisa katumpes dene Ki Bahureksa.

Ana sakwijining dina, Joko Bahu kang lagi nerusake lampahane katemu karo salah sijining kenya ayu kang lagi nglakoni tapa. Kenya mau ayu rupane. Saka panyawange dheweke dudu manungsa kang kaya adate. Amerga apa kang lagi katumindakake mertandani menawa kenya kuwi lagi nglakoni sala sijining lakune pandhita. Lan saka katemune kuwi, Joko Bahu bisa kapincut dene kenya kuwi.

Ki Bahureksa kang misuwur tekan Pemalang asmane. Saka misuwure akeh wanita kang kapincut marang Ki Bahurekso. Dene saka akehe wanita kang teka, ki Bahurekso milih Rr. Rantamsari kang bakal ngisi dinane. Kacarita Rr.Rantamsari putri kang ayu rupane. Dene sejatine kenya ayu kuwi ya wanita kang lagi dadi pandhita. Kang katemu ana ing dalan nalika diutus Sultan Agung menyang Batavia. Ananging kajaba kautus ngusir Walanda, uga nggoleki wanita ayu kang tapa ana ing njerone wana kono. Ora liya kenya kang ditresnani.

Joko Bahu kang wis kaobong geni asmara, ora bisa nglakokake tugase. Amarga saka kenya mau uga ora na rasa tresna marang Sultan Agung. Ananging jebul kenya ayu tanpa cacat iku tresna marang Joko Bahu.

Saka katresnane bisa nyipta R. Sulandono. Satrya bagus, anak mas joko bahu kuwi nalika ngancik dewasa,seneng anggone lelungan, Nurut desa, mlebu wana. Waktu ning alas R.Sulandono tarung karo buto, banjur dimenangake R.Sulandono. Ananging tangane R.Sulandono cidra amerga kena sabetan kukune buta mau. Sakwijining dina,ing desa Kalisalah R.sulandono tinemu marang kenya ayu.Wanita kang kuning kulite,bangkekane mawon kemit lan dawa rambute kaya bidadari rupane. Tukul rasa tresna telenging ati R.Sulandono. Ya, pancen kenya kang ayu jaka endhi kang ora kesengsem.

Sakwise tinepengan, jebul pada rasa kang tinemu saka kang mau. Kenya ayu kang asma Dewi Sulasih jebul kasmaran marang R.Sulandono. Nom-noman loro pada nandhang wuyung lan saka niyate, wong bakal urip bebarengan umekane kaki nini.

Pramila, Dewi Sulasih di boyong menyang kadipaten. Ditemokake lan arep njaluk pangestu marang Romo biyung. Apa kasunyatane? kang rama Ki Bahurekso ora bisa nampa Dewi Sulasih, remuk atine wong loro. Nanging bekti marang wong tuwa kudu katindhakaken. R. Sulandono sido pisah karo Dewi Sulasih, lara rasaning ati.

Nanging, saka babu seje. Kang ibu paring pangestu marang putrane R.Sulandono kautus tapa sulih. Kajaba saka iku uga diparingi Kacu kang bakal dadi lantaran kanggo bisa tinemu marang Dewi Sulasih. Dene Dewi Sulasih diutus dadi penari saben wayah resik-resik desa. Lan saka lantaran iku bocah loro bisa tinemu.

Nalika tanggal limalas ngancik sasi purnama acara resik desa dianakake.Lan saka kana Dewi Sulasih nari kang bakal kalebon dene wadag alus dene kacune R sulandono diuncalake minangka obat kanggone.

Saka carita Sulandono kang lagi kautus dene ibu tapa, nalika ngancik tanggal limalas deweke kapanggil dene sang ibu. Amarga sang ibu kajaba ayu parase, uga ndhuweni kasekten kang mumpuni. Saka kasektene, bisa ngundang rohe sapa kang dikarepake. Lan badan kasar kang ditinggal kanggo sakwetara wektu di isi karo bangsane lelembut.

Nalika titi wancine, Sulandono kang lagi tapa katimbalan ana sakjroning tapa. Rohe kang teka mau bakal ditemokake marang rohe Sulasih. Dene Sulasih kang diutus nari katimbalan uga rohe. Dene wadage utawa badan kasare kalebonan dene bangsane lelembut. Dadi sejatine kang nari ana badane Sulasih yaiku dudu Sulasih. Amerga Sualasih katemu karo Sulandono lan kang pada ketrajang asmara. Leloron pada kasmaran ananging ora ana ing alaming manungsa. Kadaden kaya mangkono kalakon nganti pirang-pirang taun.

Lelakon mau uga ana syarate kang ora enthuk katinggalake. Syarate yaiku Sulandono kang kaparingan kacu dene Sang Babu kudu kagawa. Amaerga kacu kuwi kanggo lantaran bisa bali maneh ana ing alam manungsa. Dadi saben tanggal limalas kacu kuwi ora tau lat ana ing tangane Sulandono nalika arep ketemu marang Sulasih.

Sakwijining dina, ana salah sijining bangsa jin kang ngganggu gawe dene Sulandono. Amarga saka tapane nggawe ribete bangsane jin kang mapan ana kono. Mila saka bangsa jin kang ana papan kono ngutus sapa kang bisa gawe mandege tapane Sulandono bakal dadi rajane bangsa jin. Kala Regi. Jin kang uga mumpuni.

Saben dina Dheweke ngematake Sulandono kang lagi tapa. Lelaku apa kang katindakake dene Sulandono, ngematake apa kang dadi wadine ngelmune Sulandono. Suwe anggone ngematake, lan jebul kasil. Kala Regi ngerti menawa Sulandono dhuwe gaman awujud kacu. Kacu kang bisa gawe metune roh lan narik jin kanggo nunggoni badane. Kala Regi kang wis mangerti menawa kacu kuwi kang dadi wadine mula golek cara kanggo gawe Sulandono lali nggawa kacu nalika arep katemu karo Sulasih.

Tanggal Limalas padhang bulan, kaya adate Sulandono bakal ketemu karo Sulasih. Ananging ana sakjroning tapane Sulandono kaganggu dene Kala Regi kang kepengin nguculake kacu ana ing lengene. Kala Regi malih rupa dadi kupu. Kupu mau menclok ana ing sirahe Sulandono. Lan kupu kuwi matur menawa kepengen urip bebarengan lan langgeng karo Sulasih kudu nguculake kacu saka lengene. Sulandono kang pancen tresna marang Sulasih keprungu swara kuwi banjur goyah tapane. Dheweke wis kepengen bisa kumpul bareng tanpa ana kang misahake.

“He, Nger…. Sulandono…. katresnan kuwi suci, ora bisa kapisahake dene apa kang ana ing dunya. Mula menawa kepengen langgeng anggonmu katresnanmu lan ora ana kang nglarang mula uculana kacu kang gawe watesing wektu. Amerga Kacu kuwi kang misahake kowe leloron”, kandhane Kala Regi marang Sulandono kanggo nggoyahake tapane.

Sulandono kang pancen kepati anggone tresna mula alon-alon kacu kauculaken. Bungah atine Kala Regi weruh apa kang katindhakake Sulandono. Dene Sulandono nerusake anggone tapa amerga ya wis wayahe katemu karo Sulasih, kang kebak rasa kangen.

Wayahe wis teka. Wong loro ketemu kaya adate saben padhang wulan. Wong loro andum katresnan kebak rasa kangen. Dene papane dudu ana ing alaming manungsa. Jasad kang katinggalake mung gumletak ana ing lemah. Tanpa daya lan tanpa tenaga kang ana. Amerga roh kang ngisi badan kasar ana ing njaba lan ora bisa bali. Amerga Sulandono wis mblenjani janji tanpa ngganggo kacu nalika katemu marang Sulasih. Kasmaran ora bakal ilang rasa kuwi. Lan ora bakal mikir ana ing ngendi papan dununge. Kang ana mung rasa Kangen. Wong loro ora bisa bali maneh ana ing alam manungsa, padha langgeng ana ing alam kono.

Saka crita kuwi mula kang nari Sintren bakal kalebonan Ruhe Sulasih. Dene menawa kepengen bali mula kudu dibalang kabu.

Oleh: Harry Komeng ‘05